Ιστορικά μνημεία Θεσσαλονίκης-Ζωντανά αγάλματα

Οι εξέχουσες φυσιογνωμίες της πόλης μιλούν

Αν ο Βενιζέλος, ο Αριστοτέλης, ο Αλέξανδρος και ο Φίλιππος είχαν φωνή πως θα αποτύπωναν την καθημερινότητα μέσα από τα μάτια τους.

  Με το χέρι του παρατεταμένο  σα να ρητορεύει και ακουμπώντας με το άλλο σε ένα στύλο, ο μεγαλύτερος πολιτικός των σύγχρονων Ελλήνων, ο Βενιζέλος, βρίσκεται σε περίοπτη θέση στο μεγάλο πάρκο στην πλατεία Αριστοτέλους στο ύψος της οδού Εγνατίας, ατενίζοντας τη θάλασσα. Η παρουσία του προσδίδει στο πάρκο μια άλλη αίγλη. Απομεινάρι μιας άλλης εποχής, στέκει εκεί αγέρωχος και σοβαρός, με τα περιστέρια να πετούν γύρω του δημιουργώντας μια εικόνα μαγική. Δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο και κερδίζει τις εντυπώσεις. Οι περαστικοί  τον θαυμάζουν και τον βγάζουν φωτογραφίες. Βρίσκεται σε σημείο-φρούριο καθώς περικυκλώνεται από τέσσερα φανάρια που το βράδυ τον κάνουν να φαίνεται ακόμα πιο λαμπερός, ενώ πίσω του τα 2 ψηλά δένδρα συμπληρώνουν το ειδυλλιακό τοπίο. Στην απλή καθημερινότητα, στο πάρκο όπου δεσπόζει η μορφή του, οι άνθρωποι, κυρίως ηλικιωμένοι, κάθονται παρεούλες στα παγκάκια και συζητούν αμέριμνα. Μια κυρία πλέκει και άλλοι συζητούν για διάφορα θέματα της επικαιρότητας, ενώ μια νέα μητέρα έχει πάει βόλτα το μωρό της με το καρότσι. Όλα κυλούν με αργούς και νωχελικούς ρυθμούς. Υπάρχουν όμως και άλλες μέρες, όπου ο Βενιζέλος αν είχε φωνή θα μπορούσε να αφηγηθεί πολλές ιστορίες καθημερινής τρέλας. Εκεί γίνονται οι συγκεντρώσεις διάφορων φορέων, κυβερνητικών οργανώσεων η μη, παρακρατικών οργανώσεων, από εκεί ξεκινάνε διάφορες πορείες διαμαρτυρίας, ενώ πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις και συναυλίες. Συχνά διαδραματίζονται επεισόδια από εμπλεκομένους στις πορείες και αστυνομικούς, διάφοροι διαδηλωτές τσακώνονται ή εξοργισμένοι φοιτητές φωνάζουν συνθήματα κατά κάθε μορφής εξουσίας και καταπίεσης. Πραγματικά αν ο μεγάλος πολιτικός είχε φωνή, μάλλον θα έμενε άφωνος με όλα αυτά που θα έβλεπε να εκτυλίσσονται γύρω του. Ο κρητικός που έδωσε στην Ελλάδα το σύγχρονο της πρόσωπο, φέρνοντας την πιο κοντά στην Ευρώπη, θα απορούσε με την εξέλιξη των πραγμάτων. Αυτός που  θεμελίωσε σε βαθμό που ήταν εφικτό το κράτος δικαίου σε μια  χώρα που εκείνο τον καιρό προσπαθούσε να ορθοποδήσει και διπλασίασε την έκτασή της, δεν θα ήξερε τι να πει, οπότε θα προτιμούσε να μείνει σιωπηλός και ξεχασμένος σε μια παλιά εποχή που τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά.

Πολύ κοντά στο άγαλμα του Βενιζέλου, στην πλατεία Αριστοτέλους στο ύψος της  Νίκης, βρίσκεται το άγαλμα-σύμβολό της, ο Αριστοτέλης, από τους πυλώνες του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Η σημαντικότερη  προσφορά του μεγάλου φιλοσόφου ήταν η  θεμελίωση του επιστημονικού τρόπου έρευνας σε όλες  τις  εκφάνσεις του επιστητού. Θεμελίωσε ακόμα το τρίπτυχο παρατήρηση, έρευνα, απόδειξη. Να σημειωθεί επίσης, ότι με τη συμβολή του ιδίου και των μαθημάτων  του, ο Αλέξανδρος έγινε κάτι περισσότερο από ένας σημαντικός  στρατηγός αλλά και πολιτικός άνδρας μεγάλου βεληνεκούς. Ο Αριστοτέλης δεν είναι σε περίοπτη θέση, αλλά σχετικά κρυμμένος, σαν να θέλει να απομονωθεί. Λιτός, απλός φορώντας το χιτώνα του και τα κλασσικά σανδάλια, κάθεται κρατώντας   ένα πάπυρο στο χέρι του και ακουμπώντας το άλλο σε ένα στήριγμα, παρατηρώντας σιωπηλά το πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα από την εποχή του. Έχοντας ελαφρώς γυρισμένο το κεφάλι του ατενίζει μελαγχολικά τη θάλασσα, με ένα παράπονο ίσως στα χείλη του για τον τρόπο που έχει εξελιχθεί η κοινωνία. Μπροστά του απλώνεται η γνωστή πλατεία  Αριστοτέλους, με πάρα πολλές καφετέριες, πλανόδιους και κόσμο να πηγαινοέρχεται συνεχώς. Τις μέρες που έχει ήλιο η πλατεία σφύζει από ζωή και φοιτητές που πίνουν καφέ ή παίζουν τάβλι, χαλαρώνοντας και κάνοντας ένα διάλλειμα από τις σχολές τους ή το διάβασμα. Στο άγαλμα του Αριστοτέλη γίνονται πολλές εκδηλώσεις, συναυλίες, ενώ την Τσικνοπέμπτη είθισται να ανάβουν τα φωτάκια στη πλατεία δημιουργώντας μια εικόνα μοναδική.

Προς τη μεριά του Λευκού Πύργου, του πιο αντιπροσωπευτικού συμβόλου της Θεσσαλονίκης, βρίσκονται τα αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου. Στην παραλία και δίπλα στον Λευκό Πύργο κλέβει όλες τις εντυπώσεις το άγαλμα-στολίδι του Βασιλιά των Μακεδόνων, στρατιώτη και αξιοζήλευτου στρατηλάτη, Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ήταν ήρωας που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ξεπηδήσει  από τα Ομηρικά έπη, αν και ο συγκεκριμένος έφτασε πολύ πιο μακριά από την Τροία. Έδρασε στο όνομα όλης της Ελλάδας με εξαίρεση τους Λακεδαιμόνιους, αλλά μάλλον τον υποκινούσε το καθαρά προσωπικό κίνητρο να φτάσει στα πέρατα του κόσμου ενοποιώντας τον με συνδετικό  κρίκο  με τον κατά τεκμήριο πιο ανθρωπιστικό πολιτισμό, τον ελληνικό. Είναι

εντυπωσιακή η φιγούρα του έτσι όπως στέκει πάνω στο άλογό του, κρατώντας το σπαθί του σαν να ετοιμάζεται για μάχη. Δίπλα από το άγαλμα απλώνεται όλος ο θερμαϊκός, ενώ κάθε  καλοκαίρι στο πανέμορφο και κατάφυτο πάρκο, που βρίσκεται πίσω από το άγαλμα,  έχουν καθιερωθεί να γίνονται πικ-νικ. Ο Αλέξανδρος από εκεί ψηλά που βρίσκεται βλέπει καθημερινά πλήθος κόσμου να περνάει , άλλοι απολαμβάνοντας τη φύση και τη θάλασσα, άλλοι κάνοντας διάφορα σπορ, όπως τρέξιμο, ποδηλασία, ενώ πολλοί κάνουν κωπηλασία  καθώς εκεί βρίσκεται ο ναυτικός όμιλος. Κάποιοι προτιμάνε να κάθονται στα παγκάκια και να συζητάνε, ενώ από μπροστά τους περνάνε οι διάφοροι πλανόδιοι πωλητές. Ο άξιος αυτός στρατηλάτης, αν μιλούσε μάλλον θα ζητούσε την ηρεμία του, καθώς  δεν βρίσκει ποτέ ησυχία, ενώ θα παρατηρούσε με περιέργεια τις νέες τάσεις της εποχής μας όπως τους νέους που δίνουν ραντεβού κάτω από το άγαλμά του για να κάνουν skateboard.

Σε ένα απομονωμένο σημείο από την άλλη πλευρά του Λευκού Πύργου, στέκει ο πατέρας του Αλεξάνδρου, στρατηγός, πολιτικός με πυγμή, αλλά και γνωστός γυναικάς, ο Φίλιππος. Είναι λες και δεν θέλει να βρίσκεται στο επίκεντρο, αλλά προτιμάει την μοναξιά και την ησυχία του. Παρά τα μεγάλα επιτεύγματά του φαίνεται να μην τον νοιάζουν οι δόξες και οι περγαμηνές. Το άγαλμα του  Φιλίππου  μπορεί να παρουσιάζει την εικόνα μιας προσωπικότητας χαμηλών τόνων, αλλά ήταν ο πρώτος που ενοποίησε πολιτικά τον κατακερματισμένο ελληνικό κόσμο. Επιστέγασμα των πολιτικών και πολεμικών του προσπαθειών θα ήταν ο πόλεμος με τους Πέρσες, προαιώνιος εχθρός και μόνιμη απειλή εις βάρος των Ελλήνων. Ωστόσο, τον πρόλαβε ο θάνατος κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες χωρίς να έχει πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο. Έτσι μένει εκεί απομονωμένος σαν να μην έχει περάσει ο χρόνος, βλέπει τους ανθρώπους να τον προσπερνούν και αρνείται να συμβιβαστεί με τη νέα κατάσταση των πραγμάτων.

  

Βάνα Ψυχογιού